Add parallel Print Page Options

23 Þegar þú situr til borðs með valdsherra, þá gæt þess vel, hvern þú hefir fyrir framan þig,

og set þér hníf á barka, ef þú ert matmaður.

Lát þig ekki langa í kræsingar hans, því að þær eru svikul fæða.

Streist þú ekki við að verða ríkur, hættu að verja viti þínu til þess.

Hvort skulu augu þín hvarfla til auðsins, sem er svo stopull? Því að sannlega gjörir hann sér vængi eins og örn, sem flýgur til himins.

Et eigi brauð hjá nískum manni og lát þig ekki langa í kræsingar hans,

því að hann er eins og maður, sem reiknar með sjálfum sér. "Et og drekk!" segir hann við þig, en hjarta hans er eigi með þér.

Bitanum, sem þú hefir etið, verður þú að æla upp aftur, og blíðmælum þínum hefir þú á glæ kastað.

Tala þú eigi fyrir eyrum heimskingjans, því að hann fyrirlítur hyggindi ræðu þinnar.

10 Fær þú eigi úr stað landamerki ekkjunnar og gakk þú eigi inn á akra munaðarleysingjanna,

11 því að lausnari þeirra er sterkur _ hann mun flytja mál þeirra gegn þér.

12 Snú þú hjarta þínu að umvöndun og eyrum þínum að vísdómsorðum.

13 Spara eigi aga við sveininn, því ekki deyr hann, þótt þú sláir hann með vendinum.

14 Þú slær hann að sönnu með vendinum, en þú frelsar líf hans frá Helju.

15 Son minn, þegar hjarta þitt verður viturt, þá gleðst ég líka í hjarta mínu,

16 og nýru mín fagna, er varir þínar mæla það sem rétt er.

17 Lát eigi hjarta þitt öfunda syndara, heldur ástunda guðsótta á degi hverjum,

18 því að vissulega er enn framtíð fyrir hendi, og von þín mun eigi að engu verða.

19 Heyr þú, son minn, og ver vitur og stýr hjarta þínu rétta leið.

20 Ver þú ekki með drykkjurútum, með þeim, sem hvoma í sig kjöt,

21 því að drykkjurútar og mathákar verða snauðir, og svefnmók klæðir í tötra.

22 Hlýð þú föður þínum, sem hefir getið þig, og fyrirlít ekki móður þína, þótt hún sé orðin gömul.

23 Kaup þú sannleika, og sel hann ekki, visku, aga og hyggindi.

24 Faðir réttláts manns fagnar, og sá sem gat vitran son, gleðst af honum.

25 Gleðjist faðir þinn og móðir þín og fagni hún, sem fæddi þig.

26 Son minn, gef mér hjarta þitt, og lát vegu mína vera þér geðfellda.

27 Því að skækja er djúp gröf og léttúðardrós þröngur pyttur.

28 Já, hún liggur í leyni eins og ræningi og fjölgar hinum ótrúu meðal mannanna.

29 Hver æjar? hver veinar? hver á í deilum? hver kvartar? hver fær sár að þarflausu? hver rauð augu?

30 Þeir sem sitja við vín fram á nætur, þeir sem koma saman til að bergja á krydduðum drykkjum.

31 Horf þú ekki á vínið, hve rautt það er, hversu það glóir í bikarnum og rennur ljúflega niður.

32 Að síðustu bítur það sem höggormur og spýtir eitri sem naðra.

33 Augu þín munu sjá kynlega hluti, og hjarta þitt mun mæla fláræði.

34 Og þú munt vera eins og sá, sem liggur úti í miðju hafi, já, eins og sá, er liggur efst uppi á siglutré.

35 "Þeir hafa slegið mig, ég kenndi ekkert til, þeir hafa barið mig, ég varð þess ekki var. Hvenær mun ég vakna? Ég vil meira vín!"

Saying 7

23 When you sit to dine with a ruler,
    note well what[a] is before you,
and put a knife to your throat
    if you are given to gluttony.
Do not crave his delicacies,(A)
    for that food is deceptive.

Saying 8

Do not wear yourself out to get rich;
    do not trust your own cleverness.
Cast but a glance at riches, and they are gone,(B)
    for they will surely sprout wings
    and fly off to the sky like an eagle.(C)

Saying 9

Do not eat the food of a begrudging host,
    do not crave his delicacies;(D)
for he is the kind of person
    who is always thinking about the cost.[b]
“Eat and drink,” he says to you,
    but his heart is not with you.
You will vomit up the little you have eaten
    and will have wasted your compliments.

Saying 10

Do not speak to fools,
    for they will scorn your prudent words.(E)

Saying 11

10 Do not move an ancient boundary stone(F)
    or encroach on the fields of the fatherless,
11 for their Defender(G) is strong;(H)
    he will take up their case against you.(I)

Saying 12

12 Apply your heart to instruction(J)
    and your ears to words of knowledge.

Saying 13

13 Do not withhold discipline from a child;
    if you punish them with the rod, they will not die.
14 Punish them with the rod
    and save them from death.(K)

Saying 14

15 My son, if your heart is wise,
    then my heart will be glad indeed;
16 my inmost being will rejoice
    when your lips speak what is right.(L)

Saying 15

17 Do not let your heart envy(M) sinners,
    but always be zealous for the fear of the Lord.
18 There is surely a future hope for you,
    and your hope will not be cut off.(N)

Saying 16

19 Listen, my son,(O) and be wise,
    and set your heart on the right path:
20 Do not join those who drink too much wine(P)
    or gorge themselves on meat,
21 for drunkards and gluttons become poor,(Q)
    and drowsiness clothes them in rags.

Saying 17

22 Listen to your father, who gave you life,
    and do not despise your mother when she is old.(R)
23 Buy the truth and do not sell it—
    wisdom, instruction and insight as well.(S)
24 The father of a righteous child has great joy;
    a man who fathers a wise son rejoices in him.(T)
25 May your father and mother rejoice;
    may she who gave you birth be joyful!(U)

Saying 18

26 My son,(V) give me your heart
    and let your eyes delight in my ways,(W)
27 for an adulterous woman is a deep pit,(X)
    and a wayward wife is a narrow well.
28 Like a bandit she lies in wait(Y)
    and multiplies the unfaithful among men.

Saying 19

29 Who has woe? Who has sorrow?
    Who has strife? Who has complaints?
    Who has needless bruises? Who has bloodshot eyes?
30 Those who linger over wine,(Z)
    who go to sample bowls of mixed wine.
31 Do not gaze at wine when it is red,
    when it sparkles in the cup,
    when it goes down smoothly!
32 In the end it bites like a snake
    and poisons like a viper.
33 Your eyes will see strange sights,
    and your mind will imagine confusing things.
34 You will be like one sleeping on the high seas,
    lying on top of the rigging.
35 “They hit me,” you will say, “but I’m not hurt!
    They beat me, but I don’t feel it!
When will I wake up
    so I can find another drink?”(AA)

Footnotes

  1. Proverbs 23:1 Or who
  2. Proverbs 23:7 Or for as he thinks within himself, / so he is; or for as he puts on a feast, / so he is