Add parallel Print Page Options

Biết suy tư rất có ích

Uy tín hơn dầu thơm.
    Ngày chết hơn ngày sinh.
Thà đi đến đám ma hơn đến đám tiệc.
    Chúng ta ai cũng chết,
    cho nên khi còn sống phải nghĩ đến chuyện ấy.
Buồn bã hơn cười vui,
    vì có khi gương mặt buồn mà lòng lại khoan khoái.
Người khôn nghĩ đến cái chết,
    nhưng kẻ dại chỉ nghĩ đến cuộc vui chơi.
Thà bị người khôn chỉ trích
    hơn được kẻ dại ca tụng.
Tiếng cười của kẻ dại
    như tiếng nổ lẹt đẹt của gai cháy trong lò.
    Cả hai đều vô dụng.

Tiền tài khiến người khôn hóa dại.
    Của hối lộ làm hư hỏng lòng người.

Hoàn tất công việc tốt hơn khởi công.
    Thà hòa nhã và kiên nhẫn hơn tự phụ và nóng nảy.
Đừng vội nóng giận,
    vì tức giận là dại dột.
10 Chớ hỏi, “Tại sao thời trước tốt hơn thời bây giờ?”
    Vì hỏi như thế là chẳng khôn.
11 Sự khôn ngoan mà có tiền bạc đi kèm thì tốt.
    Người khôn [a] sẽ có nhiều của cải.
    Cả hai giúp những kẻ sống.
12 Sự khôn ngoan như tiền tài:
    cả hai đều có ích.
Nhưng sự khôn ngoan tốt hơn
    vì có thể cứu được mạng sống.
13 Hãy xem điều Thượng Đế làm:
    Việc gì Ngài đã bẻ cong, không ai chữa cho ngay lại được.
14 Hãy tận hưởng đời sống đang khi mọi việc tốt đẹp.
    Khi đời sống gặp khó khăn nên nhớ:
Thượng Đế tạo thời kỳ tốt và thời kỳ xấu,
    vì không ai biết ngày mai ra sao.

Khó có thể hoàn thiện

15 Trong chuỗi đời vô ích của ta, ta chứng kiến cả hai điều nầy:
    Ta thấy người tốt, dù tốt vẫn chết bất thần,
    còn kẻ ác, dù ác vẫn sống lâu.
16 Đừng làm ra vẻ công chính quá,
    cũng đừng tỏ ra khôn ngoan quá.
    Tại sao tự hại lấy mình?
17 Đừng quá độc ác, cũng đừng ngu dại.
    Tại sao muốn chết non làm gì?
18 Ngươi làm cái nầy nhưng đừng buông cái kia thì tốt [b];
    ai kính trọng Thượng Đế sẽ giữ được cả hai.
19 Sự khôn ngoan khiến người ta thêm mạnh
    hơn mười người lãnh đạo trong thành.
20 Thật ra trên đời không có một người nhân đức nào làm lành
    mà chẳng hề phạm tội.
21 Đừng nghe mọi điều người ta nói,
    nếu không ngươi sẽ nghe tôi tớ mình nguyền rủa mình.
22 Vì ngươi biết nhiều khi chính mình
    cũng đã nguyền rủa kẻ khác.
23 Ta dùng sự khôn ngoan để thử nghiệm mọi điều nầy.
Ta muốn được khôn ngoan
    nhưng quá khó khăn đối với ta.
24 Những gì đang xảy ra thật xa vời và sâu thẳm,
    Ai hiểu nổi?
25 Ta nghiên cứu và cố gắng kiếm sự khôn ngoan,
    để tìm ý nghĩa mọi việc,
thì ta thấy rằng gian ác là dại,
    và hành động ngu xuẩn là điên.
26 Ta thấy sự ngu xuẩn [c] còn đáng sợ hơn cái chết nữa,
    nó nguy hiểm như cái bẫy.
Tình yêu nó như màn lưới,
    tay nó ôm chặt như dây xích.
Ai sống đẹp lòng Thượng Đế sẽ thoát khỏi móng vuốt nó,
    nhưng kẻ có tội sẽ bị nó bắt lấy.
27 Thầy nói, “Ta học được điều nầy:
    Ta gom chung mọi điều lại để tìm ý nghĩa mọi việc.
28 Ta tìm tòi thì nhận thấy điều nầy:
    Trong một ngàn người thì ta tìm được một người đàn ông tốt,
    nhưng ta không tìm được một người đàn bà nào trong số ấy.
29 Nhưng ta học được một điều:
    Thượng Đế dựng nên con người toàn thiện,
    nhưng con người tìm mọi cách để làm ác.”

Footnotes

  1. Giảng Sư 7:11 Người khôn Nguyên văn, “Kẻ thấy mặt trời.” Nghĩa là những người thấy xa và hoạch định những gì phải làm.
  2. Giảng Sư 7:18 Ngươi làm … thì tốt Hãy “thử làm nhiều thứ.”
  3. Giảng Sư 7:26 sự ngu xuẩn Nguyên bản, “người đàn bà.”

Điều Tốt Cho Loài Người

Danh thơm tiếng tốt hơn dầu quí giá,
    Ngày chết hơn ngày sinh.
Đến nhà tang chế
    Hơn đến nhà yến tiệc,
Vì ai rồi cũng phải chết;
    Vậy người sống hãy để tâm suy gẫm thân phận mình.
Buồn rầu tốt hơn đùa giỡn,
    Vì kinh nghiệm đau buồn mở mang tâm trí.
Người khôn ngoan để tâm nghĩ đến sự chết,
    Kẻ ngu dại chỉ nghĩ đến vui chơi.
Nghe người khôn ngoan khuyên dạy
    Tốt hơn là nghe tiếng ca hát của kẻ dại khờ,
Vì tiếng cười của kẻ dại
    Khác nào tiếng nổ lách tách của gai gốc đốt cháy dưới nồi,
    Trống rỗng, không có ý nghĩa gì?
Khi bị ức hiếp, người khôn có thể hóa dại,
    Và của hối lộ làm mờ tâm trí.
Kết thúc một việc tốt hơn khởi đầu việc ấy;
    Kiên nhẫn hơn kiêu căng.
Đừng vội nóng giận,
    Vì cơn giận dữ chờ sẵn trong lòng kẻ dại.
10 Đừng hỏi: “Sao thời trước tốt hơn thời nay?”
    Vì hỏi như vậy là thiếu khôn ngoan.
11 Sự khôn ngoan quí giá như thừa hưởng gia tài điền sản,
    Và đem lại lợi ích lâu dài cho người sống trên đời.[a]
12 Cũng như tiền bạc,
    Sự khôn ngoan như bóng che thân,
Nhưng sự hiểu biết của người khôn ngoan có ích lợi lâu dài hơn,
    Vì nhờ sự khôn ngoan mà bảo tồn được mạng sống mình.

13 Hãy suy ngẫm công việc của Đức Chúa Trời;

Vật Ngài bẻ cong
    Ai làm thẳng lại được?
14 Gặp thời thịnh vượng, hãy vui hưởng;
    Nhưng khi sa cơ thất thế, hãy suy nghiệm.
Phước hay họa
    Đều do Đức Chúa Trời định cái này kế tiếp cái kia,
Loài người không có cớ gì
    Phiền trách được Ngài.[b]

Sự Khôn Ngoan So Với Sự Công Chính Và Gian Ác

15 Suốt đời tôi, tôi đã nhìn thấy biết bao nhiêu điều khó hiểu.

Có người công chính, trung tín vâng theo lời Đức Chúa Trời nhưng lại chết yểu;
    Cũng có kẻ làm ác, nhưng lại sống lâu.
16 Có người khuyên: Đừng tỏ ra công chính thái quá,
    Cũng đừng tỏ ra quá khôn ngoan.
    Sao lại phải chuốc lấy thiệt hại cho mình?
17 Đừng theo đường gian ác,
    Cũng đừng sống dại khờ.
    Tại sao phải chết trước kỳ định?
18 Tốt nhất là tránh tự cho mình là công chính hoặc khôn ngoan,
    Và tích cực chống điều gian ác,
    Vì người nào kính sợ Đức Chúa Trời sẽ giữ trọn cả hai.[c]
19 Một người nhờ khôn ngoan mà có thế lực
    Hơn cả mười người cầm quyền trong hội đồng thành phố.
20 Thật ra, trên đời này, không có một người công chính nào luôn làm điều phải
    Và không hề phạm tội.
21 Vậy, đừng chú tâm đến mọi lời đàm tiếu,
    Kẻo con nghe lời đầy tớ mình nguyền rủa.
22 Vì con tự biết trong lòng rằng
    Chính con cũng đã nhiều lần nguyền rủa kẻ khác.

23 Tôi cậy sự khôn ngoan xét nghiệm mọi điều trên. Tôi tự nhủ:

“Tôi sẽ nhờ các nguyên tắc khôn ngoan tìm được câu giải đáp.”
    Nhưng câu giải đáp vẫn còn xa cách tôi.
24 Mọi việc xảy ra đều sâu xa, huyền nhiệm,
    Trí óc con người làm sao thấu triệt được?

Suy Ngẫm Về Loài Người

25 Tôi lại quyết tâm tìm hiểu, khảo sát, và tra cứu sự khôn ngoan cùng nguyên lý của muôn vật. Tôi nhận ra được gian ác là thiếu sáng suốt và ngu dốt là điên rồ. 26 Tôi thường nhận thấy đàn bà lòng đầy cạm bẫy gây nhiều cay đắng hơn cả sự chết. Tình nàng như bẫy lưới, vòng tay nàng như dây xích. Người nào đẹp lòng Đức Chúa Trời thoát khỏi tay nàng, còn tội nhân rơi vào bẫy nàng. 27 Người Truyền Đạo nói: “Này là điều tôi tìm thấy. Tôi gom góp từng việc một để tìm ra nguyên lý muôn vật.

28 Tôi chuyên lòng tìm hiểu, nhưng vẫn chưa hiểu được ý nghĩa câu phương ngôn:

‘Trong số ngàn người nam, tôi tìm được một người,
    Còn trong số ngàn người nữ tôi chẳng tìm được một ai.’
29 Này, điều duy nhất tôi tìm thấy,
    Ấy là Đức Chúa Trời dựng nên loài người ngay thẳng,
    Nhưng chính họ đã nảy sinh ra lắm mưu kế.”

Footnotes

  1. 7:11 Nt: người thấy ánh mặt trời
  2. 7:14 Syn và Vg dịch: để loài người không thể phiền trách gì Ngài cả
  3. 7:18 Hy Bá không rõ nghĩa